Vandaag, 21 september, is het Mabon: de herfst-equinox. Het moment waarop het even lang licht is als donker. Het is het hoogtepunt van het oogstseizoen, dat begon met de graanoogst op Lughnasadh. Rond deze tijd van het jaar wordt fruit en groente geoogst en daarna is er overvloed, wat met Samhain wordt gevierd.
Wat Mabon wel en niet met herfst te maken heeft
Tegenwoordig zien we 21 september als het begin van de herfst, nu pas beginnen de temperaturen te dalen en de bladeren te kleuren. Het idee dat dit het jaarfeest van het hoogtepunt van de herfst is, is gezien de temperaturen en onze ervaring van de herfst tegenstrijdig met het idee dat de herfst begint na Lughnasadh. Maar als je kijkt naar de namen van de acht jaarfeesten, dan zal je iets opvallen: midzomer (het midden van de zomer, de lichte helft van het jaar) en midwinter (het midden van de winter, de donkere helft van het jaar). Tussen die twee feesten worden steeds drie andere jaarfeesten gevierd. Mabon ligt halverwege midzomer en midwinter, en markeert daarmee het hoogtepunt van de herfst en het evenwichtsmoment van evenveel licht als donker. Een half jaar later, tussen Midwinter en Midzomer, vieren we Ostara als het hoogtepunt van de lente, wanneer licht en donker opnieuw in evenwicht zijn. Dat is hoe onze voorouders het zagen, in een tijd met andere temperaturen en daardoor een iets anders werkende natuur dan we nu zijn gewend, doordat de aarde is opgewarmd.
Een andere soort tijdsmeting
Tegenwoordig hanteren we een kalender die anders loopt en geen rekening houdt met licht en donker, astrologische gebeurtenissen of de veranderingen van de natuur. Wij hebben data en maanden. Zo vreemd is de astronomische, weerkundige berekening van de seizoenen niet. De seizoenen lijken door de opwarming verschoven. De koudste tijd van het jaar is vaak pas in januari en februari en niet meer in december. De zomer lijkt vaak pas echt te beginnen met midzomer en pas nu de heide is uitgebloeid zie ik de eerste paddenstoelen staan en de eerste bomen kleuren.
Zou het niet gemakkelijker zijn om dat als eerste tekenen te zien voor de herfst? Dat je het winter noemt als de eerste vorst er is en je niet meer zonder sjaal naar buiten kunt. Dat je het lente noemt als je het eerste lammetje spot en het zomer is als het lang achter elkaar warm is. Je volgt daarmee het natuurlijke ritme en hoeft er niet meer over na te denken of een jaarfeest het begin of hoogtepunt markeert.
Jaarfeesten markeren van oorsprong ook niet per se een seizoen, maar gebeurtenissen die te maken hebben met voedselvoorziening. Want voedsel heb je nodig om te kunnen overleven. Mabon is het feest om de groente- en fruitoogst te vieren. Samhain is het feest van de slacht en van overvloed. Midwinter de viering van het keerpunt van het licht, waarna de dagen weer gaan lengen. Imbolc is het vieren van die lichtere dagen en de eerste zaaitijd. Met Ostara vier je dat de eerste lammeren zijn geboren en daarmee ook de eerste melk weer gedronken kan worden. Beltane vier je omdat alles weer groeit en het eerste zaaigoed uit komt. Midzomer is de tijd van volle warmte en groei van al je dieren en gewassen. En Lughnasadh vier je zodra het graan geoogst kan worden.
Dieren en gewassen waren belangrijk voor onze voorouders. Nu is het moeilijk voor te stellen dat je het hele jaar bezig was met je eten en drinken, maar dat was de harde realiteit. Deed je niets, dan had je geen eten. Zo simpel was het! Je moest vooruit kijken en vieren en blij zijn met alles waarin de natuur je kon voorzien!
Wat oogst jij?
Ook al oogsten we nu nog amper letterlijk – omdat we lang niet meer allemaal beschikken over een moestuin (helaas!) – zijn al deze thema’s symbolisch gezien nog steeds op ons van toepassing. Heb je in de loop van het jaar werk verricht voor op de lange termijn, dan zul je daar nu langzamerhand resultaten van moeten kunnen zien. Het werk dat je ervoor doet is het figuurlijke zaaien, de resultaten zijn je oogst.
Oogst ook eens!
Ga op zoek naar bramen of ander fruit en pluk er genoeg om een jam of compote van te kunnen maken. Eet de rest van de donkere periode er steeds een beetje van en denk daarbij terug aan jouw oogst en voorbereiding op de winter. Of maak een herfstwandeling, zoek mooie bladeren, noten, takjes, steentjes, etc. Zoek van alles bij elkaar en leg het daarna in een mooi patroon. Bedenk je bij alles wat je vindt: waarom spreekt dit me aan? Waarom mag ik dit oogsten? Wat betekent het voor mij? Waar ben ik dankbaar voor? Door het in een patroon te leggen dwing je jezelf om na te denken en te reflecteren op het afgelopen jaar en wat je eraan hebt gehad.
Mijn symbolische oogst van het jaar
Afgelopen jaar was een vreemd jaar, dat zal iedereen beamen. Toch heeft het velen ook mooie momenten gebracht. Met name tijd voor verstilling en om na te denken over wat jij belangrijk vindt in het leven. Mijn oogst bestaat vooral uit inzicht en waarde. Ik heb mezelf beter leren kennen en weet nu dat ik rust erg belangrijk vind, maar ook dat ik te weinig tijd neem voor mezelf, voor de verstilling en om in de natuur te zijn. Wat vond ik het moeilijk toen hier bij ons in de regio alle natuurgebieden waren afgesloten! Het deed me echt pijn dat we het bos niet meer in mochten en nergens meer mochten wandelen. Natuur en rust ben ik veel meer gaan waarderen en ik weet nu nog beter dat dat mijn manieren zijn om op te laden. Dat inzicht zie ik als mijn oogst van dit jaar.
Fijne herfstequinox allemaal!
Extra jaarfeest tip:
laat je altaar meeveranderen!
Door een seizoensaltaar te maken en met het altaar met de seizoenen mee te bewegen, leer je zelf ook met de seizoenen mee te bewegen. Je maakt in je huis zichtbaar wat er buiten gebeurt!
Ik maakte een set altaarkaarten die je hier bij helpt: in een handomdraai geef jij hiermee jouw altaar een duidelijk jaarfeestaccent, zonder dat je je altaar helemaal opnieuw hoeft in te richten. Ter inspiratie staat achterop uitleg over het betreffende jaarfeest, inclusief tips voor hoe je het jaarfeest kunt vieren.
