Heksen worden tegenwoordig niet meer verbrand, maar dat betekent nog niet dat het leven gemakkelijk is voor heksen die uit de bezemkast stappen en open zijn over hun hekszijn. Verraden worden door buurtbewoners, martelingen moeten ondergaan… De 16e eeuw was een gevaarlijke tijd voor iedereen die anders was. Veel christenen geloofden dat heksen een pact hadden gesloten met de duivel, waardoor ze magische krachten bezaten om het menselijk ras te vernietigen. De meesten die werden gebrandmerkt als heksen waren vrouwen, omdat zij als zwakker ras bevattelijker zouden zijn voor de verleidingen van het kwaad. Naargelang de massahysterie opliep door heel Europa werden er duizenden onschuldige mensen ter dood veroordeeld.
Veroordeling in de 21e eeuw
Tegenwoordig durven velen zich weer trots een heks te noemen, zowel vrouwen als mannen! De meesten volgen een heidense levenswijze, die al eeuwen voor de komst van Jezus in Europa werd beoefend. Ondanks de rappe religieuze overheersing van religies die Jezus als geestelijk leider zien is de heidense levenswijze nooit helemaal verloren gegaan, maar heeft deze zich versnipperd in subgroepen, waar tegenwoordig bijvoorbeeld wicca en druïdisme onder vallen.
Het aantal mensen dat een heidense levenswijze aanhoudt groeit Het precieze aantal is niet bekend, omdat heidendom (en welke substroming dan ook) in veel landen geen erkende religie is, maar geschat wordt dat het wereldwijd om miljoenen gaat. In Amerikaanse studies uit 2015 wordt de schatting gemaakt dat 0,3% van de Amerikaanse bevolking wicca/heks/heiden zou zijn. Die studie kan inmiddels als achterhaald worden beschouwd. Juist na 2015 lijkt de aandacht voor hekserij immens gegroeid te zijn, mede dankzij social media, waaronder Instagram en Facebook. Ken je bijvoorbeeld mijn besloten Facebookgroep Lunadea’s Heksenketel al? Dit is een warme en actieve heksencommunity, waar je terecht kunt met je vragen, contacten kunt leggen met andere heksen en waar je inspiratie kunt opdoen voor jouw eigen hekserij. Je bent van harte welkom!
Hoewel de interesse in hekserij toeneemt, krijgen heksen nog steeds te maken met negativiteit. Wanneer je als heks open bent over jouw hekszijn, kan het zijn dat er deuren worden dichtgegooid en je niet wordt geaccepteerd. Vaak wordt er gezegd dat het beter is om sterk te zijn en in je kracht te staan, maar acceptatie geeft een gevoel van veiligheid. En onbewust zoekt iedereen naar veiligheid. Bovendien moet zelfvertrouwen groeien, ook in hekserij.
Uit de bezemkast komen
In hekserij wordt het open zijn over je hekszijn ‘uit de bezemkast komen’ genoemd. Dat werd al zo genoemd nog voordat de boeken van Harry Potter uitkwamen waarin Harry letterlijk zijn kamer in een bezemkast had, en de vrijheid kreeg toen hij naar de heksenschool Zweinstein ging.
Soms lijkt het of je als heks uit die bezemkast móet komen, maar dat is niet zo. Wees alleen open over wie je bent als je daar de behoefte toe voelt. Voel je niet verplicht, alleen omdat het op een website staat of in een boek. Doe vooral niets tegen je gevoel in, want daarmee schaad je jezelf en zal je zekerheid alleen maar afnemen. Koester je hekserij en leer ervan, en pas als je er volledige zekerheid in voelt zal je dat ook uitstralen. Vaak accepteren mensen om je heen toch wel wie je bent, vooral als ze zien dat je ervan groeit en jezelf erin hebt gevonden. Soms vraagt dat van jou ook wat tijd en energie, bijvoorbeeld om aan mensen uit te leggen wat hekserij precies is. Want iedereen heeft wel een idee van wat heksen zijn, wat helaas meestal niet klopt met de werkelijkheid. Om geaccepteerd te worden in je hekszijn kan het daarom een goed idee zijn om aan de mensen om je heen uit te leggen wat hekserij voor jou inhoudt (en misschien ook wat het juist niét inhoudt!).
Hoe ik geen dichte deuren trof
Toen ik de heks in mezelf ontdekte was ik 18 en heb ik het mijn moeder vrijwel direct verteld. Mijn ouders waren gescheiden en ik woonde samen met mijn tweelingzus bij mijn moeder. Ik heb eigenlijk vanaf het begin al geen geheim gemaakt van mijn hekszijn en heb ook nooit het idee gehad er een geheim van te móeten maken. Mijn tweelingzus en ik zijn niet atheïstisch opgevoed. We gingen naar een protestantse basisschool en mijn vader ging lange tijd naar de synagoge. Thuis deden we eigenlijk niets aan religie of spiritualiteit, maar mijn ouders vonden het belangrijk dat we leerden dat er religie bestond, zodat we later zelf een keuze konden maken of we er iets mee wilden. Eigenlijk waren mijn ouders oude hippies. Heel vrij, begaan met de natuur en met een onstilbare honger naar kennis en informatie. Ze lazen de hele dag door boeken en in de huiskamer stond een enorme boekenkast van wel zes meter lang! Dus toen ik vertelde over hekserij werd er niet gelachen, niet beschimpt, niet vreemd opgekeken, want mijn moeder kende mij en wist dat dit helemaal bij mij paste. En zo verging het ook met de rest van de familie. En met mijn vrienden. Eigenlijk niemand vond het raar en dat heeft mij heel erg gesterkt in het gevoel helemaal mezelf te kunnen zijn in hekserij!
Maar bij veel heksen is dat anders!
Ik krijg vaak genoeg e-mails van heksen die vertellen dat ze er zelfs in hun gezin niet voor uit durven komen en in het geheim mijn cursus volgen of lid zijn van mijn forum op Facebook. Sommigen vragen me om de lessen naar een geheim e-mailadres te sturen, zodat hun partner niet kan traceren dat ze lessen volgen. Sommigen wonen in een dorp waar ze niet worden geaccepteerd omdat ze alternatiever gekleed gaan. Het afwijzen van hekserij is ook nu nog aan de orde van de dag, ook al leven we in de 21e eeuw! En dat terwijl er ook een grote openheid is ontstaan rond het integreren van spirituele gebruiken. Yoga is normaal geworden, velen doen aan meditatie en hebben ochtendrituelen om de dag met meer focus te beginnen. Edelstenen zijn een woontrend geworden en etherische olie is nu zelfs bij de drogist te krijgen.
Ondanks dat heksen in onze westerse wereld niet meer ter dood worden veroordeeld voor hun magische vermogens, krijgen velen alsnog te maken met vooroordelen. In mijn rol als lerares voor andere heksen hoor ik soms verhalen waarbij maar al te duidelijk wordt dat heksen nog niet helemaal vrij kunnen zijn in hun hekszijn. Zo ken ik heksen die hun hekserij geheim houden voor hun partner of familie omdat ze anders verstoten zouden worden. Ik ken heksen die hun hekszijn geheim houden voor buren, omdat ze anders zouden moeten verhuizen. Ik ken heksen die zijn bespuugd. Heksen die elke week bezoek krijgen van Jehova’s getuigen omdat bekend is dat ze heksen zijn. Heksen die uitgescholden zijn…
Zelf heb ik er ook mee te maken gehad. Toen mijn website nog maar pas online was, kreeg ik heel veel e-mails van christenen die me vertelden dat ik bezeten was door de duivel. Bij een bijeenkomst werd ik een keer opgewacht door een groep mensen die wilden voorkomen dat de bijeenkomst zou plaatsvinden omdat het des duivels zou zijn. Er zijn klachten ingestuurd naar de gemeente om mijn open jaarfeestvieringen te voorkomen…
Haast iedere heks krijgt met vooroordelen te maken
Studies in Groot Brittannië naar vooroordelen, hoe ze ontstaan en hoe ze worden doorverteld, wijzen uit dat veel van de veroordelers vaak niet eens meer christelijk zijn, maar blijven vasthouden aan oude beelden die afkomstig zijn uit een tijd waarin vrijwel heel Europa zéér christelijk was. De eeuwenlang durende heksenvervolgingen hebben een beeld over heksen en hekserij geschapen dat hardnekkig lang is doorverteld, en dus is gebleven. Het verzonnen beeld om angst te zaaien is overgenomen als waarheid, en dat omkeren zal eveneens eeuwen de tijd nodig hebben.
Men is niet langer bang voor de gevolgen van omgaan met een heks, maar de angst voor het onbekende is gebleven. In sommige gevallen zijn de stereotype ideeën over heksen ook wél waar: spreuken uitspreken en rituelen uitvoeren zijn wel degelijk iets waar iedere heks zich mee bezighoudt. De ceremonieën worden doorgaans buiten uitgevoerd en beginnen met het vormen van een cirkel, een heilige ruimte die gelijkheid en oneindigheid symboliseert. De bezem wordt gebruikt voor zuivering en de ketel voor transformatie. Maar pagans en heksen vervloeken niet en eren liever de magie van de natuurlijke wereld. Het geloof in zwarte magie wordt vaak afgewimpeld, maar raakt nog steeds een snaar van angst. Wat nou als ook dat wél waar zou zijn? Toch is de acceptatie van mensen die anders zijn nu groter dan ooit, maar er is nog steeds een kleine minderheid die het niet eens is met andersdenkenden en die vormen een probleem voor elke liberale multiculturele maatschappij.
Het beeld veranderen
Om het beeld dat mensen hebben van heksen te veranderen zullen boeken, scholen en media hard hun best moeten doen. De huidige spanningen rondom hekserij zijn veroorzaakt door moderne verkeerde journalistieke verslagleggingen. Tot aan de jaren ‘90 waren er een heleboel kranten en tijdschriften die heksen als vijanden portretteerden, met artikelen waarin onwaarheid na onwaarheid werd gepubliceerd. Interviews werden verzonnen en er werden stiekem foto’s gemaakt bij privérituelen die in nudistengemeenschappen werden gehouden. Dat was in de jaren ‘70 niet zo heel vreemd, maar zo werd het sprookjesbeeld van naakte heksen die naar een sabbat gingen bevestigd.
Ondanks dat de media tegenwoordig véél beter is ingelezen, is het met name aan onderwijzers en leraren om het beeld van de sprookjesheks te weerleggen. Mensen zijn niet zomaar slecht van hart, maar vooral slecht geïnformeerd. Bij het onderwijs over de verschillende religies die er zijn zou paganisme bijvoorbeeld een plek moeten krijgen. En wanneer er foutieve informatie opduikt, zoals in Disneyfilms, zou het mooi zijn als ouders en onderwijzers kinderen uitleggen dat dat niet is hoe heksen zich in het echt gedragen. Zo zorgen we dat mensen beter begrijpen wat hekserij dan wél is. Zo kan het beeld van de heks met de wrat op de neus, zwarte gewaden en een bezem langzaam worden verdreven. We krijgen dat beeld immers al van jongs af aan voorgeschoteld.
Maar er zijn nog meer gevechten om te winnen. Zo wordt heidendom niet genoemd als religie. Je word simpelweg geclassificeerd als ‘anders’. Het gevolg daarvan is dat bijvoorbeeld een paganistische huwelijksceremonie niet als wettelijk huwelijk wordt gezien. Echter, een huwelijk in de kerk wordt evenmin als wettelijk huwelijk gezien. Om te trouwen moet er te allen tijde een door de wet beëdigd trouwambtenaar aanwezig zijn. Om dat probleem op te lossen zijn er steeds meer heksen die zich tot trouwambtenaar laten omscholen en op die manier een handfasting mét wettelijk huwelijksceremonie kunnen uitvoeren.
Om het beeld over hekserij te veranderen voor hedendaagse heksen zal er maatschappelijke acceptatie moeten komen, maar daar kan heel veel tijd overheen gaan. Als mensen hun vooroordelen kunnen loslaten en simpelweg kijken naar wat heksen en paganisten doen, hoe zijn samenwerken met de natuur en proberen om een beter leven te scheppen voor iedereen, zal er al heel veel veranderen!
Vooroordelen… Ik houd er niet van en heb er mijn missie van gemaakt om te leven zonder oordeel naar en over anderen! Moeilijk, want het is zó menseigen om gelijk te oordelen. Maar als ik wil dat vooroordelen worden omgebogen naar een reëel beeld, zal ik zelf ook het goede voorbeeld moeten geven!
