Afgelopen woensdagavond heb ik wat kruiden gezaaid als begin voor een magische kruidentuin. Gewoon van die keukenkruiden in een plastic kasje die je goedkoop bij tuincentra of bouwmarkten kunt krijgen. Die heb ik in de vensterbank gezet, in de hoop dat ze daar voldoende licht en warmte krijgen. Vandaag zag ik dat de eerste zaden zijn ontkiemd, van de tijm. Het is allemaal nog heel pril en kwetsbaar, net als de natuur buiten, waar de lente nog niet helemaal wil doorbreken.
De verkeerde maanstand
Volgens de kalender was het absoluut de verkeerde periode om te zaaien. Ik zaaide bij afnemende maan, bijna nieuwe maan. Het was geen bijzondere dag. Ooit heb ik gehoord dat je alleen mag zaaien bij toenemende maan, maar als ik me daarin verdiep ontdek ik dat mensen die ecologisch tuinieren naar de maanstand er andere berekeningen op nahouden dan heksen.

Ecologisch tuinieren
Wanneer je bij het tuinieren rekening houdt met de maanstand wordt dat ecologisch tuinieren of biologisch dynamisch tuinieren genoemd. Zaaien, snoeien en oogsten gebeurt bij verschillende planeetstanden omdat verschillende periodes invloed kunnen hebben op wortel-, blad-, bloem-, vrucht- en/of zaadontwikkeling. De maanstanden worden aangeduid als dalende en stijgende maanstand, naar het dalen en stijgen van de sappen in bomen en planten. Dit heeft niet te maken met toenemende en afnemende maan maar met de sterrenbeelden!
Planten en snoeien bij dalende maan
Als de maan zich beweegt door de sterrenbeelden Tweeling tot en met Schorpioen wordt dat dalende maan genoemd. Dit is de juiste tijd om te planten en te snoeien, omdat de sapstroom dan het minst actief is. Door in deze periode te snoeien, verliest een boom of struik weinig vocht en behoudt een maximum aan levenskrachten. Dalende maanstand is ook gunstig voor alles wat met planten te maken heeft omdat planten in deze tijd hun wortelstelsel ontwikkelen. Planten wortelen beter en kunnen daardoor beter aarden op hun nieuwe plek. Er is meer bodemleven, dus alles dat met de aarde te maken heeft (bemesting, compost) kan het beste tijdens dalende maan worden gedaan. Dat klinkt heel logisch: dalen is aardend.
Verzorgen tijdens stijgende maan
Als de maan door de sterrenbeelden Boogschutter tot en met Stier gaat wordt dat stijgende maan genoemd. Tijdens deze maanperioden is de sapstroom actief en gaat omhoog vanuit de wortels naar de bladeren, bloemen en vruchten. Het is daarom beter om die sapstroom zo min mogelijk te verstoren en je dan met name bezig te houden met het verzorgen van de planten of je te richten op andere tuinklussen.
Bijzondere maanstanden of dagen
Rondom Pasen kun je het beste helemaal niets doen aan zaaien of planten, want je planten zullen het dan minder goed doen dan op andere momenten. En als je plant kwakkelt heb je tijdens nieuwe maan doorgaans het meeste succes met snoeien en verzorgen. Voorzaaien in kweekbakken doe je toch weer het beste bij wassende maan omdat door de toenemende maankrachten de kiem sneller omhoog wordt getrokken. En dan zijn er nog oogstperioden die voor magische planten het beste zijn. Zo kun je Sint-Janskruid bijvoorbeeld het beste op Midzomerdag oogsten omdat het dan de meeste magische krachten bevat. Bij wassende maan, als het maanlicht toeneemt, is de invloed het gunstigste voor het zaaien van bovengrondse gewassen. Bij afnemende maan is de aantrekkingskracht juist het gunstigst voor het zaaien van ondergrondse plantendelen.
Maankalender voor je tuin
En zo komen wassende, afnemende, stijgende en dalende maan tóch allemaal weer samen. Soms kan het dalende maar toenemende maan zijn en is het daarom weer niet gunstig om te planten of zaaien. Dat maakt het tuinieren naar de maanstanden nog best ingewikkeld. Maar gelukkig zijn er maankalenders gemaakt, speciaal voor de bewuste tuinder! Deze kalenders worden op grote schaal gebruikt in de biodynamische land- en tuinbouw en zelfs door imkers. De bedenker van deze manier van tuinieren is de antroposoof Rudolf Steiner. Een van zijn leerlingen heeft uiteindelijk de maankalender uitgedacht, op basis van alle gunstige planeetstanden. Dit is de kalender die nu nog steeds wordt gebruikt!

Een maantuin maken
Naast al deze manieren om rekening te houden met maan- en planeetstanden kun je ook een speciale maantuin creëren! Een maantuin is een tuin met planten en bloemen met een zilvergrijs blad en met voornamelijk witte bloemen. Als je tijdens maanverlichte nachten door je tuin loopt lichten de witte bloemen extra op en zie je het zilvergrijze blad nog goed. Daarnaast heb je ook nog bloemen die opengaan tijdens volle maan en bloemen die in de nacht extra sterk geuren. Kies planten bloemen van verschillende hoogtes zodat je blik van de grond af omhoog wordt getrokken en kies bloemen die bloeien in verschillende tijden.
Vroege bloeiers: sneeuwklokjes, witte gebroken hartjes, witte helleborus, anemoon, lathyrus, limonium, sering, clematis, jasmijn, sneeuwbal, witte vlinderstruik (blauwe regen).
Zomerbloeiers: dipladenia, verbena, balsemien, geranium, begonia, nachtschade, petunia, duizendknoop, zonnehoed, Bossalie, herfstanemoon, valeriaan, campanula.
Herfstbloeiers: herfstanemoon, bergsteentijm, lampenpoetsergras, witte zonnehoed, pampasgras, herfstaster, viburnum, helleborus, zilverkaars, sneeuwbal.
Bloemen die oplichten in maanlicht: hosta, artemisia, lamsoor, bonte kornoelje, kardinaalsmuts.
Nachtbloeiende bloemen: nachtjasmijn, winde, nachtschone, trompetbloem, datura
Nachtgeurende bloemen: Toscaanse Jasmijn, pioenrozen, nachtgladiool, sering, roos, sneeuwbal.
Omdat het een maanverlichte tuin is zou ik alleen kleine lichtjes toevoegen en geen grote lampen. Hoe meer kunstlicht je in je tuin hebt, hoe minder je het maanlicht zelf zult zien. Water hoort eigenlijk ook bij een maantuin, omdat maanlicht zo mooi wordt weerkaatst op water!