“Leg een knoop in je zakdoek,” hoor ik mijn opa nog zeggen toen ik klein was. “Dan vergeet je het niet”. Ik had weer eens gezegd dat ik iets wilde onthouden en legde (bij gebrek aan een zakdoek) braaf een knoop in het touwtje van mijn capuchon. Dagen later zat ik naar het knoopje te staren en probeerde me uit alle macht te herinneren waarvoor het ook alweer stond. Ik schetste de situatie waarin ik hem gelegd had, ging de wandeling langs het water na, beleefde de momenten weer, en ja hoor! Ik wist het weer.
Knopenmagie, dat was het. Maar dat wist ik toen nog niet.
Knopenmagie of koordenmagie?
Knopenmagie en koordenmagie worden vaak door elkaar gehaald omdat men denkt dat ze hetzelfde zijn, maar er is wel degelijk een verschil. Bij koordenmagie staat het koord zelf centraal. Koorden staan voor de verbinding tussen jou, je intuïtie en het hogere. Tijdens handfastings wordt een koord om de handen van een koppel gewikkeld. Op dat moment is het koppel letterlijk verbonden. Wanneer het koord weer wordt losgemaakt, blijft het koppel alsnog bij elkaar; de onderlinge verbinding is er nog steeds. Daarnaast worden koorden soms gebruikt als versiering (bijvoorbeeld op het altaar), als riem, hoofdband, haarlint of ketting, of om te laten zien in welke graad je bent ingewijd.
Bij knopenmagie gaat het om de knopen die je legt, het materiaal waarin je de knoop legt maakt niet altijd uit. De magie van de knoop die ik vroeger legde lag in mijn intentie, niet in het touwtje van mijn capuchon zelf. Wanneer je een knoop legt met een bepaalde intentie, leg je die intentie vast. Wanneer je de knoop later losmaakt, bevrijd je die intentie en stuur je de magie naar jouw doel.
Knopenmagie en koordenmagie zijn dus verschillende vormen van magie, maar ze gaan goed samen. Het bekendste voorbeeld daarvan is de heksenladder. Door een heksenladder te maken en daarmee te mediteren zet je je intentie steeds opnieuw kracht bij, waardoor je de magie blijft uitsturen. Je maakt een heksenladder door negen knopen in een koord te leggen, op regelmatige afstand van elkaar. In elke knoop maak je een amulet of kraal vast. Vroeger gebruikte men hiervoor rood, wit of zwart koord, tegenwoordig mag je de kleur koord kiezen die het best bij je intentie past. Tijdens het mediteren met de heksenladder laat je de knopen en hun symbolen steeds door je vingers gaan terwijl je je concentreert op je intentie.
Er zijn ook simpele rituelen waarin knopenmagie centraal staat. Wil je magie in beweging brengen? Neem dan een koord of draad en leg hier zoveel mogelijk knopen in. Uiteindelijk heb je een bol van knopen in handen. Gooi deze bol steeds opnieuw in de lucht, zodat de magie in gang wordt gezet.
Dansen om de meipaal
Ook één van de bekendste Beltanetradities is een vorm van koordenmagie: de meipaal. De meipaal wordt traditioneel gemaakt door zelf een boom om te hakken, daar een paal van te maken en hier linten aan vast te maken. Tegenwoordig is het praktischer om een mooie boom op te zoeken en daar gelijk de linten aan vast te maken, zonder de boom eerst om te hakken. Omdat passie en vruchtbaarheid bij Beltane centraal staan, dienen de linten volgens sommige tradities rood en wit te zijn, als symbool voor menstruatiebloed en mannelijk zaad. Volgens andere tradities worden juist alle kleuren van de regenboog gebruikt. Kies bij het maken van jouw meipaal zelf de kleuren die jij bij het feest vindt passen.
Tijdens het ritueel dansen mannen linksom de paal en vrouwen rechtsom. Daarbij kom je elkaar steeds weer tegen, kijk je elkaar tijdens het dansen steeds weer aan en kan het maar zo dat de vonk overslaat! Ken je weinig heksen in jouw omgeving maar wil je toch een meipaal opnemen in je Beltaneviering? Je kunt ook thuis een kleine meipaal maken door linten om een tak te wikkelen. Je kunt om deze paal dansen, maar je kunt er ook bij zingen als dat jou meer ligt.
Knopen en koorden in beschermingsmagie
Beschermingsmagie is veruit de vaakst gebruikte vorm van magie. Door beschermingsmagie zorgen heksen ervoor dat ze niet negatief worden beïnvloed door andermans energie en zelf goed in hun vel zitten. Omdat het zo’n belangrijke vorm van magie is, zijn er ook vele methoden en rituelen die je hiervoor kunt gebruiken. Knopen, vlechten en koorden worden hier ook geregeld voor gebruikt.
Al eeuwenlang worden beschermingsamuletten voor in huis gemaakt door een kruis te maken van twee lijsterbestakjes en daar rode wol omheen te wikkelen. Zo ontstaat een amulet dat op een spinnenweb lijkt, waarin drie vormen van bescherming samenkomen. De draden van het web vangen negativiteit en neutraliseren dit. Er wordt specifiek voor takjes van de lijsterbes gekozen omdat deze boom een krachtige beschermer is. Het was daarom vroeger ook gebruikelijk om vlak voor je huis een lijsterbes te planten of in ieder geval takken hiervan boven de ingang van het huis te hangen. Tot slot werkt de kruisvorm van de takjes afwerend.
Een ander bekend beschermingsamulet dat wat wegheeft van een spinnenweb is de dromenvanger, die ’s nachts bescherming biedt terwijl je slaapt. Traditioneel worden dromenvangers gemaakt door een web te weven in een hoepel van wilgenhout. Aan de onderkant van deze hoepel zijn veren vastgemaakt. Nachtmerries worden in gevangen in het web, terwijl fijne dromen via de veren naar beneden glijden en jou alsnog kunnen bereiken. Dit beschermingsamulet is afkomstig van de Ojibwe, een inheems Amerikaans volk. In Noordwest-Europa werden vaak driehoekige dromenvangers gemaakt in plaats van de ronde vorm die inmiddels het bekendst is. Deze driehoekige vorm brengt namelijk de energie van de aarde en het hogere samen.
Een knoop doorhakken, een knoop in je zakdoek, knopenmagie kom je overal tegen!
De oude religie is soms veel algemener dan men denkt, maar het zijn de kleine gebruiken die het redden. Alhoewel het zonde is dat erg veel gebruiken uit grootmoeders tijd steeds meer op de achtergrond verdwijnen. Wie heeft er tegenwoordig nog een zakdoek om een knoop in te leggen?
Afgelopen maandag kwamen we weer bij elkaar, de meiden van de coven, en dit keer hadden we allen knopenmagie bestudeerd. Bovenstaand oud gebruik is niet het enige staaltje knopenmagie dat als gebruik is overgebleven uit de oude overleveringen van de volksmagie: Een knoop doorhakken is daar ook een voorbeeld van. Of de snelheidseenheid waarmee boten varen: knopen. Een knoop loshalen voor meer wind op een zeilboot… Er zijn vele voorbeelden.
Onze eigen knoop
Enthousiast over deze simpele vorm van magie hebben we de hele avond geoefend in het leggen van knopen zonder contact met het koord te verliezen. We hebben zelfs een gezamenlijke vorm ontdekt om op een snelle en gemakkelijke manier veel knopen te leggen die er met één ruk aan het koord weer uit kunnen. Is de knoop los, dan gaat de magie die er in is gestopt haar eigen weg. Het is niet zomaar een knoop, het is er tevens één uit grootmoeders tijd: haken!
Ik heb een bolletje wol gehaald in een mooie, magische paarse kleur. Mijn inspiratie is gewekt en ik heb gewoon zin in een avondje haken bij kaarslicht, met een magisch doel in gedachten om er doorheen te weven.
