Mythen, sagen, legenden en sprookjes, ze zijn van alle tijden, voor alle leeftijden en van alle stromingen. Elke bevolkingsgroep, religie en regio kent zijn eigen verhalen, sagen, mythen, sprookjes en vertellingen. Mensen vinden het fijn om verhalen te horen en te lezen, zich erin te herkennen of zich er juist in te kunnen verliezen. Zou dat hun kracht zijn?
Sprookjes spreken tot de verbeelding
Tegenwoordig zijn sprookjes, mythen en legenden steeds meer in trek. Boeken, films, televisieseries, we worden overspoeld met oude verhalen die nieuw leven worden ingeblazen. Hollywood en schrijvers springen snel in op de sterk groeiende vraag van mensen om zich te kunnen verliezen in oude verhalen. De verborgen boodschappen, zoals ‘het goede overwint’, ‘je kunt bereiken wat je wilt, als je er maar in gelooft’ en ‘wie goed doet, goed ontmoet’, komen steeds weer aan bod, op zo’n manier dat het niet belerend is, maar informatief. Het is tijdloos. Sprookjes en vertellingen doen een beroep op je fantasie.
Mythen, sagen en legenden zijn een andere soort vertellingen dan sprookjes. Sprookjes zijn verzonnen verhalen die een moraal overbrengen, mythen zijn vertellingen over goden en godenfamilies, en sagen en legenden vertellen een stuk geschiedenis om niet te vergeten. Met name dat laatste vind ik interessant voor mijn hekserij!
Verhalen zijn blijvend
Vroeger werden er veel soorten verhalen verteld, zodat je alles beter zou onthouden. Het overgrote deel van de bevolking kon niet lezen of schrijven, maar kon wel onthouden. De verhalen zorgden ervoor dat de geschiedenis niet vergeten werd en dat boodschappen en lessen onthouden zouden worden. Pas veel later zijn al die verhalen opgeschreven en zo bewaard gebleven dat wij ze terug kunnen lezen, want onthouden of overgedragen gekregen hebben wij ze niet meer.
Wat je kunt leren van de verhalen
Ze geven ons een inkijk in de wereld van vroeger. Ze vertellen over de samenleving, over de beleving, over waarden. Als je oude sagen en legenden onderzoekt, kom je ook nog meer te weten over magie en de gebruiken daar omheen. En juist dát is voor heksen interessant!
Nederland wordt vaak geassocieerd met noordelijke nuchterheid en zwijgzaamheid. Toch hebben we ook vele spannende, grappige, griezelige of vreemde sagen, legenden en andere volksverhalen. Hansje Brinker, de Vliegende Hollander, het spinwijf van de Spinberg, aardmannetjes, witte wieven, heksen, geesten, kabouters, bokkenrijders, duivels, heiligen, rovers en weerwolven: je komt ze in allerlei verhalen tegen die slechts plaatselijk worden verteld. Helaas kennen nog maar weinig mensen dit soort verhalen, ondanks dat veel van deze volksverhalen te maken hebben met de identiteit van de streek of plaats waar ze vandaan komen!
Toen ik in Apeldoorn woonde werd er steeds gezegd dat we op Oude Grond woonden. Door op zoek te gaan naar legenden begon de streek voor mij te leven! Zo zou er een heilige boom hebben gestaan waarin een boomvrouw leefde. Niemand kon deze boom passeren zonder een offer achter te laten. Deed je dat niet, dan riep je ongeluk over jezelf af. In de heidegebieden zouden trollen wonen die je ook met offers beter te vriend kon houden. Met volle maan zouden ze tevoorschijn komen om naar schatten te zoeken op de plekken waar de stralen van de maan de grond raakten. Maar het mooiste vond ik nog de verwijzing dat er in de buurt van het plaatsje Drie een Wodanseik zou hebben gestaan. Dat geeft dus aan dat Wodan in de voorchristelijke tijd in deze streek werd vereerd! Ook vond ik een verwijzing naar een moedergodin, waaraan op bepaalde dagen in het jaar offers werden gebracht. Over welke dagen het ging is me niet duidelijk geworden, maar nadat ik eenmaal wist van Wodan en de moedergodin bracht ik soms een offer voor hen mee als ik de hei op ging of bij Drie door de bossen wandelde.
Zoek de waarde ervan voor jouw hekserij
Ga eens op zoek naar mythen, legenden, verhalen en gebruiken uit jouw streek en probeer de oorsprong te achterhalen. Op welke manier zou jij de oude verhalen in jouw eigen rituelen kunnen verwerken? Ik heb tijdens mijn wandelingen door de natuur steeds offers achtergelaten om goden en landwezens te erkennen. Door je te verdiepen in streekgebonden volksgebruiken verbind je je als het ware met de plek waar je woont, wat je hekserij en je verbinding met de aarde, het land en de streek weer verbetert. Hekserij beoefenen waarin oude tradities zijn verwerkt, vergt research en voorbereiding, en dat kan soms lastig zijn nu we tegenwoordig vaak een overvolle agenda hebben. Gelukkig is er veel informatie op het internet te vinden en zijn er ook (social media) researchgroepen die elkaar helpen met het vinden van oude verhalen, tradities en gebruiken. Zo heeft het Meertens Instituut bijvoorbeeld een Nederlandse Volksverhalenbank waarin je héél veel terug kunt vinden.
Je verdiepen in de verhalen uit jouw streek is één manier om je te verbinden met de plek waar je woont. In de gratis minicursus Heks in het Groen reik ik meer manieren aan om contact te maken met je omgeving en de natuur om je heen.
